Bijzondere samenwerking: kunstbende en kunstbalie

Het ontstaan was dus onvermijdelijk, maar wat was de concrete aanleiding? Marlon: "Eigenlijk waren het er twee. In Brabant kom ik als consulent voor het voortgezet onderwijs regelmatig kunsteducatieprojecten tegen waarvan ik denk: inspirerend, interessant. Scholen denken goed na over hoe ze talentontwikkeling binnen de school kunnen vormgeven en stimuleren jongeren zelf met hun talenten aan de slag te gaan. Soms ontstaat er door een schoolproject een vonk en zie je dat jongeren daardoor ook buiten school aan kunst en cultuur gaan doen. Een andere aanleiding is het feit dat het voor docenten en cultuurcoördinatoren vaak een hele zoektocht is om de juiste vorm te vinden voor kunsteducatie. Op welke manieren kun je bijvoorbeeld vakoverstijgend werken en hoe kun je een doorlopende leerlijn ontwikkelen voor een kunstdiscipline? De Kunstbende Scholenwedstrijd is een manier om succesvolle projecten boven het maaiveld uit te tillen. We willen deze projecten aandacht geven, er andere docenten mee inspireren, en de scholen helpen ze verder te ontwikkelen door inhoudelijke en financi‘le ondersteuning."

Iedereen kent Kunstbende

Kunstbende, jongerenorganisatie voor talentontwikkeling, is inmiddels een bekende landelijke partij. In de Kunstbendewedstrijden, waarvan dit jaar de vierentwintigste editie wordt georganiseerd, worden jongeren uitgedaagd alles uit zichzelf te halen op gebieden als muziek, fashion, theater en dans. Trijntje Oosterhuis, Krezip en Abdelkader Benali kwamen eerder uit de kweekvijver die Kunstbende is. Voorafgaand aan de landelijke Kunstbende finalewedstrijd zijn er provinciale voorrondes.

Overdraagbaar

190 scholen in Noord-Brabant zijn dit jaar voor het eerst uitgenodigd een inspirerend cultuureducatieproject in te dienen in de Kunstbende Scholendwedstrijd om mee te dingen naar de titel Cultuureducatieproject 2014 op 9 maart. Zeven deelnemende scholen hebben inmiddels een project ingediend. Ze maken kans op een geldprijs van respectievelijk €2.500, €2.000 en €1.500 als extra cultuurbudget en coaching. Een vakjury beoordeelt op criteria als samenhang, deskundigheidsontwikkeling van docenten en doorlopende leerlijnen. Deze criteria vormen de kaders waardoor de projecten die bijdragen aan talentontwikkeling -en creativiteit en samenwerking stimuleren -als los format overdraagbaar zijn op andere scholen en situaties. Naast de juryprijs wordt een publieksprijs uitgereikt voor de beste presentatie.

Bewuste combinatie

Voor Kunstbalie is Kunstbende de ultieme partner. Marlon: "Waarom zouden we iets nieuws beginnen, als er in de provincie een partner is die zich volledig richt op talentontwikkeling van jongeren? Onze samenwerking is een mooie brug. De afdeling Kunsteducatie van Kunstbalie werkt met het onderwijs, en Kunstbende werkt met diezelfde jongeren tijdens hun vrijetijdsbesteding.' Florien: 'We bedienen dezelfde doelgroep. Beide willen we jongeren triggeren om te participeren.'

De Brabantse Kunstbende Scholenwedstrijd vindt plaats tijdens de jaarlijkse provinciale Kunstbende voorronde op 9 maart. Hiervoor is bewust gekozen. Leerlingen nemen de presentaties voor hun rekening. Florien: "We gaan dus jongeren zien die het project echt willen uitdragen en presenteren, omdat ze erachter staan." Marlon: "In feite heeft de Scholenwedstrijd eenzelfde format als Kunstbende al jaren hanteert. We willen jongeren hun talenten en verschillende kunstdisciplines laten ontdekken. We willen bij de jongeren bewust wat losmaken door een omgeving in het theater die inspireert, waarin ze kunnen kennismaken met nieuwe disciplines.'

Het feit dat de leerlingen de presentaties verzorgen, roept de vraag op wat de rol is van de docent in deze competitie. "Die is groot!" benadrukt Marlon. "De docent moet initiatief nemen en met passie zijn leerlingen motiveren en stimuleren om zich buiten school zich te ontplooien op het gebied van kunst. Het is ook heel hard werken om het vrijblijvende van deelname te halen, om draagvlak te cre‘ren binnen de school."

De docent is onmisbaar. Alle projecten zijn mensenwerk, docenten denken creatief na hoe jongeren te raken. De docenten zijn de ambassadeurs van de scholen.

Pionieren en kritische geluiden

Ondanks de volle overtuiging dat het initiatief zal slagen, kent het pionierend duo ook onzekerheden. Het blijft een experiment. Florien: "De eerste editie is zoeken, wat is de meerwaarde? De samenwerking moet in dienst staan van de scholen, het moet een aanvulling zijn. Nu moet blijken of de Kunstbende Scholenwedstrijd aansluit op de wensen van de school. We hebben bewust breed ingestoken, de kaders breed gesteld en dat maakt het soms lastiger grip te krijgen op een concrete doelstelling in het kader van talentontwikkeling, want die is heel breed. Maar juist daardoor ontstaat inspiratie."

Marlon: "Kritische vragen van de deelnemende scholen zijn waardevol. De tijd van docenten is kostbaar en ze zijn op zoek naar een betekenisvolle plek voor cultuureducatie in het curriculum van de school. Er is veel werk en steeds minder tijd en financiële ruimte voor cultuureducatie door bezuinigingen en de kritiek van de afgelopen jaren. Terwijl docenten en cultuurcoördinatoren juist ontzettend belangrijk werk doen. In minder tijd toch dezelfde of nog betere kwaliteit leveren, projecten aanscherpen en meer jongeren betrekken. Daarin moeten we investeren."

Na de wedstrijd

Drie mooie projecten krijgen een geldprijs die een coachingstraject op inhoud door Kunstbalie mogelijk maakt. De vraag die in dit traject centraal staat is: Welke ambitie heeft jouw school met talentontwikkeling en wat is nodig om dat te verwezenlijken? Marlon: "Docenten moeten soms de strijd aangaan met de schoolleiding, om ruimte te maken voor kunst. Wij kunnen helpen dat draagvlak te cre‘ren." Geld maakt bijvoorbeeld het inschakelen van expertise mogelijk en helpt wensen die al jaren op de plank liggen vorm te geven. Over wat de Kunstbende Scholenwedstrijd teweeg gaat brengen, heeft het duo goede hoop. Marlon: "Het zou mooi zijn als een andere provincie hetzelfde format in de toekomst oppakt. Dat zegt veel over het slagen van het project. Uitwisseling tussen provincies is de ideale uitkomst, krachtenbundeling, net als bij ons. De kracht van onze samenwerking ligt in onze bevlogenheid, die is de brandstof in de organisatie." Ambities en vertrouwen genoeg. Florien: "In Brabant zijn er lokaal al succesvolle initiatieven die op landelijk niveau nog niet te zien zijn. Wat hier speelt is uniek, samenwerkingen tussen de provinciale Kunstbende Voorronde en instellingen binnen andere provincies zijn er niet. Als ik mag dromen, tillen we dit naar een landelijk niveau."

Tijdens het project wordt er vanuit Kunstbalie onderzoek gedaan naar de overdraagbaarheid van de projecten.