Cultuurbeleid met vallen en opstaan

Het monumentale gebouw aan de Boschveldweg, tegenover de Verkadefabriek, wordt sinds een jaar of dertig gebruikt door kunstenaars die er een atelier in bouwden. In de loop van de jaren kwamen er een Grafisch Atelier en een Poppodium bij en werd de fabriek het thuishonk voor kunstenaarsinitiatief Artis. Er waren tijden dat het een waar centrum der kunsten was, maar continuïteit zat er niet echt in.

Versnippering

Bij de gemeente 's-Hertogenbosch was lange tijd geen gericht beleid op de Willem II fabriek en beperkte het beheer zich tot het hoognodige. Een aantal jaar geleden begonnen we op de afdeling Cultuur na te denken over de rol die een kunstencluster in de stad zou kunnen spelen. De beeldende kunsten waren een beetje in het verdomhoekje geraakt: er kwam weinig publiek voor de exposities, het veld was verdeeld, Artis los gezongen van de realiteit en de gemeenteraad stond sceptisch tegenover de moderne kunsten. Een scan van de situatie, uitgevoerd door een aantal extern deskundigen, leverde de conclusie op dat de versnippering in het gezellige doch kleine Den Bosch de beeldende kunsten parten speelde.

Verdeeldheid

Een levendig kunstencluster, waar van alles gebeurt en men zich gezamenlijk inzet om de beeldende kunst het publiek te geven dat het verdient, zou wel eens een stap in de goede richting kunnen zijn. De Willem II fabriek, waar al veel organisaties op het gebied van de beeldende kunsten gevestigd zijn, leek dan ook de ideale plek, zo dachten wij van de afdeling Cultuur. De organisaties in het veld dachten daar aanvankelijk echter anders over: verandering, zeker van bovenaf opgelegd is nu eenmaal niet aantrekkelijk!

In de versnelling

Een belangrijk argument om de Willem II fabriek te bombarderen tot kunstencluster was ook het feit dat het een monumentaal pand is: een pand dat het verdient om zo veel mogelijk openbaar toegankelijk te zijn. Toen de provincie bereid bleek om de opknapbeurt van het monumentale pand mee te financieren ging het snel met de planvorming. Eigenlijk ging de verbouwing ineens sneller dan de planvorming!

De deadline naderde...

Wel was vooraf duidelijk dat talentontwikkeling, het stimuleren van jonge makers, het vergroten van publieksbereik, samenwerking, cross-overs en ondernemerschap naast het opknappen van het monumentale pand belangrijk waren. Maar hoe hieraan vorm te geven was nog niet zo makkelijk bedacht. De eerste poging om het samen met de oorspronkelijke gebruikers te bedenken liep op niets uit. Ook de cošrdinerende rol die we als gemeente bedacht hadden voor het CBK kwam niet uit de verf. De verbouwing moest van start: de beschikbare budgetten hebben een deadline.

Gewoon maar beginnen dan! En ondertussen nadenken over de vorm waarin het kunstencluster van start zou kunnen gaan. Een sprong in het diepe, zo leek het.

Geld in ruil voor een actieve rol

De meeste oorspronkelijke huurders kwamen na de renovatie terug. We bedachten een constructie voor de huisvestingslasten waarbij zo veel mogelijk budget vrij blijft voor activiteiten. De organisaties krijgen de huisvestingslasten gesubsidieerd in ruil voor een actieve rol in het kunstencluster: samenwerking, actief deelnemen aan de programmering, het denken over en participeren in de organisatie van het geheel. Profileringsgelden noemen we ze. Wie niet meedoet, levert deze gelden weer in zo is de afspraak.

De intendant trekt de kar

Onder de inspirerende leiding, coördinatie, trek- en duwkracht van een intendant is er nu sinds de zomer van 2013 van alles in beweging gekomen. De intendant heeft de opdracht om al pionierend met twee adviezen te komen: hoe moet de programmering van de WII er uit komen te zien en hoe kan het kunstencluster het best georganiseerd worden?

Eindelijk open

In september opent het Kunstencluster. Een grafisch atelier, een AV werkplaats en een digitale werkplaats, een Poppodium, 30 kunstenaars, de Atelierbeheerstichting een aantal particuliere bedrijfjes plus de Koninklijke Harmonie moeten er dan gezamenlijk voor gaan zorgen dat het daar gaat bruisen. Dat de beeldende kunst smoel krijgt en weer gevonden wordt door een breed publiek.

Dat is wat we beogen, daar gaan we voor.
Een beleidsavontuur was het en een avontuur blijft het!