Zet bij elkaar: elf leerlingen als curator van een tentoonstelling. Eindexamenleerlingen van zes middelbare scholen. Het Breda's Museum en Cultuurwinkel Breda voor organisatie en begeleiding. Wat komt daar uit? Spectrum van Spanning: een tentoonstelling, volledig georganiseerd door leerlingen uit het voortgezet onderwijs. Iris sprak met het Breda's Museum, Cultuurwinkel Breda en met drie junior-curatoren: waarom deden ze mee? En wat leverde dit project ze op?
Geschreven door Iris van den Boezem
Naar een kunstmuseum met school, dat kennen we nu wel. Maar hoe zorgen we er dan voor dat leerlingen in het voortgezet onderwijs zich meer verbonden voelen met kunst en cultuur? Met die vraag liep Cultuurwinkel Breda al een tijd rond. ''Zullen we dan een tentoonstelling maken, speciaal voor deze leerlingen', dachten we nog,' vertelt Rose Noël, consulent Voortgezet Onderwijs. 'Maar nee, dat leek ons toch niets. Dat was weer zo statisch, terwijl we leerlingen juist actief bij kunst wilde betrekken.' Waarom eigenlijk? Wel, in Breda merkten ze dat het aantal keer dat de kunstvakken in de bovenbouw van het voortgezet onderwijs wordt gekozen sterk terug loopt. Om die trend te veranderen moest er actie komen. En wat bleek? Het Breda's Museum wilde juist heel graag intensiever samenwerken met het voortgezet onderwijs. Een en een is drie, zeg maar.
En zo ontwikkelde Cultuurwinkel Breda samen met het Breda's Museum en met zes Bredase middelbare scholen een vooruitstrevend educatief programma. Het idee: de leerlingen maken zelf een tentoonstelling. En dat gaat dan niet alleen over het maken van de kunstwerken, maar ze zijn ook curator. En ze maken - samen met de marketingafdeling van het Breda's Museum - promotiemateriaal voor de expo.
De elf junior-curatoren waren zo gevonden. Eindexamenkandidaat Helene Porro van het Stedelijk Gymnasium was er een van. Ze vertelt hoe het allemaal begon: 'onze tekenlerares vertelde in de klas over dit project. Ze vroeg of er iemand mee wilde doen. Ik dacht: waarom niet? Misschien is het wel heel leuk! We kregen eerst een rondleiding door het museum en uitleg over de werkwijze van een curator. Daarna mochten we aan de slag. Selecteren en overleggen, overleggen, overleggen,' lacht ze.
De eindexamen-kunstwerken van alle deelnemende scholen werden bij elkaar gezet. De curatoren moesten vervolgens selecteren. Was dat moeilijk? 'Erg moeilijk', peinst Tara Mohunlol, ook junior-curator. 'we waren met z'n elven, van zes verschillende scholen. Iedereen wilde natuurlijk zijn eigen school goed vertegenwoordigt zien. Het is best heel moeilijk om dan tot overeenstemming te komen.' Klasgenoot en junior-curator Rik van Mierlo vult aan: 'een curator in een museum werkt met een thema of een verhaallijn. Ik leerde dat je niet altijd kiest voor de kunstwerken die je het mooiste vindt. Je moet juist kijken naar hoe goed de kunstwerken bij het thema passen. 'Kill your darlings', werd dat genoemd. Maar iedereen had daar weer een andere mening over en dat was soms echt lastig.' Belangrijke skills die de junior-curatoren daardoor tijdens dit project oefenden, waren onder meer onderhandelen en compromissen sluiten. Aan de tentoonstelling te zien zijn de leerlingen er uiteindelijk uit gekomen. Hoe zijn ze daarin geslaagd? 'Op een bepaald moment ga je water bij de wijn doen, in de hoop dat de ander dat ook doet', zegt Tara. 'Op die manier probeer je een selectie te maken waar iedereen het mee eens kan zijn.'
Voor de junior-curatoren en voor de andere leerlingen die meededen was 'Spectrum van Spanning' een leerzame ervaring. Maar ook voor het Breda's Museum en de Cultuurwinkel Breda was het even zoeken, zo'n eerste keer. Quirine van Aerts is curator bij het Breda's Museum. Ze begeleidde de junior-curatoren. Lachend vertelt ze: 'ook voor mij als curator was het een uitdaging. Curatorschap met zoveel leerlingen! 'Als dat maar goed komt', dacht ik' En het kwam goed: 'het was erg leerzaam om met de leerlingen te werken. Leuk om te zien hoe zij te werk gaan, hoe ze problemen aanpakken.'
Op dit moment smeden Rose en Quirine plannen voor volgend jaar. 'We willen het VMBO dan ook beter betrekken bij dit project. De eindexamenleerlingen van het VMBO zijn een stukje jonger dan de leerlingen die op de HAVO of het VWO eindexamen doen, en er is een verschil in niveau waar we rekening mee moeten houden. Dat vraagt om een andere aanpak, leerden we dit jaar.' En de junior-curatoren? 'Jammer dat ik straks van school af ben, want ik zou zo weer meedoen,' verzucht Tara.
Iris van den Boezem
Freelance redacteur en tekstschrijver
