Een onderzoek naar Brabant DC en de creatieve industrie

Brabant mag zich sinds enkele jaren lid noemen van het netwerk Districts of Creativity, dat bestaat uit dertien van de meest creatieve en innovatieve districten ter wereld. Brabant District of Creativity wil, naast natuurlijk profiteren van en bijdragen aan de jaarlijkse fysieke bijeenkomsten en internationale netwerkvorming, graag een rol van betekenis spelen op het gebied van kennisontwikkeling en kennisverspreiding. In dat kader doen Ambassade voor Creatieve Zaken en NHTV Internationale hogeschool Breda met studenten een jaarlijks onderzoek naar belangrijke onderwerpen voor DC Network.

In 2014 stond het onderwerp social innovation centraal en afgelopen najaar werd een onderzoek uitgevoerd naar de wensen en behoeften van creatieve industrie in relatie tot DC Network & Brabant District of Creativity. Waar je vanuit de logica zult denken dat een goede aansluiting niet meer dan normaal is, blijkt dat in de praktijk toch minder vanzelfsprekend. Een groep internationale studenten ging op onderzoek uit. Gedurende het proces hielden zij een inspirerend en kwalitatief blog bij dat beeldend en inhoudelijk verslag doet van activiteiten en bevindingen.

Brabant DC biedt een opening naar nieuwe netwerken en initiatieven over de grenzen van sectoren en disciplines en landen heen.

Gluren bij bevriende buren

Er is begonnen met een macro perspectief waarbij de DC regio's bekeken zijn op de connectie met en betrokkenheid van creatieve industrie. Het voordeel van zo'n DC Network is dat je wereldwijd in dertien regio's snelle ingangen hebt. Leerzaam, ook om van buitenaf eens naar jezelf te kijken. Wat niet verrassend zal zijn, is dat ieder district de creatieve industrie en de waarde ervan definieert op een eigen wijze, wat tot uitdrukking komt in beleid en activiteiten. Soms wordt een brede definitie gebruikt en valt alles, van kunsten via cultuur en entertainment tot creatief ondernemen en ICT, onder dezelfde paraplu. Veelal wordt echter specifiek op het ondernemende en toegepaste deel van de creatieve industrie gemikt. Of er wordt nog verder afgebakend tot een of meer sectoren die in de regio sterk, dominant en of historisch geworteld zijn. Zo wordt Bangalore met een focus op ICT wel het Sillicon Valley van India genoemd en Shanghai staat bekend als City of Design.

Over de gehele breedte is wel duidelijk dat creatieve industrie vooral als middel ingezet wordt en het niet zozeer gaat om de intrinsieke waarde. Het is een ‘wondermiddel' en dient, als motor voor innovatie (bijvoorbeeld Vlaanderen), als probleemoplosser voor sociale vraagstukken (bijvoorbeeld in Oklahoma), als aanjager van vooruitgang en vernieuwing, als bruggenbouwer met andere sectoren (bijvoorbeeld in Schotland), voor stedelijke vitaliteit.

Wat verder opvalt is de rol van de overheid die in Europa groter lijkt dan in de regio's buiten Europa. In Europa zijn faciliterings- en stimuleringstrajecten door de overheid meer aan de orde en is het gebruikelijker beleid op creatieve industrie te maken. Dit gaat bovendien gepaard met een financi‘le rol voor de overheid. Zo draait Flanders DC grotendeels op overheidsgeld, waarbij nadrukkelijk beleidsdoelstellingen nagestreefd worden. Buiten Europa is dit allemaal minder vanzelfsprekend. Daar is een grotere rol weggelegd voor private spelers of is vrijwillige inzet cruciaal. Uitvoeriger verslag van het ‘gluren bij de buren' is overigens terug te vinden in de rapportage op de blog.

Wensen en behoeften

De vervolgstap was grip te krijgen op de wensen van de lokale creatieve industrie in relatie tot Brabant DC. Daarvoor werd een serie van vier focusgroepen georganiseerd waaraan in totaal twintig personen deelnamen. Een gigantische berg aan informatie, kennis en inzichten werd opgehaald. In verschillende blogposts zijn de verslagen van de focusgroepen meer in detail terug te lezen. Lees blog 1, blog 2 en blog 3.

Hieronder een drietal onderwerpen en conclusies die als rode draad terugkwamen:

1. Brabant DC kan een belangrijke rol spelen bij netwerken en relaties 

Brabant DC biedt een opening naar nieuwe netwerken en initiatieven over de grenzen van sectoren en disciplines en landen heen. Brabant DC zou kunnen zorgen voor een vertrouwensvolle warme netwerkomgeving voor het creëren en verdiepen van relaties en voor ‘sharing ideas'. Onverwachte en onlogische ontmoetingen faciliteren. Niet alleen functioneel netwerken dus, maar ook experimenteel en verkennend. Als tegenhanger voor het (enorme) overaanbod aan ‘praat'-bijeenkomsten roept men nadrukkelijk om meer faciliteiten om ongedwongener samen te kunnen ‘doen', te kunnen maken, co-creëren.

2. Brabant DC kan een belangrijke rol spelen bij infrastructuur, beleid en financi‘n 

Vertegenwoordigers uit de creatieve industrie geven luid en duidelijk aan dat er behoefte is aan meer flexibiliteit in procedures. De ervaren regeldichtheid sluit absoluut niet aan bij de dynamiek en diversiteit van het creatieve werkveld. Processen zijn hopeloos ouderwets en nieuwe technologie wordt onvoldoende benut. Er wordt bovendien weinig interactie ervaren tussen creatieve industrie en beleidsmakers. Als men wel zou mogen meepraten dan komt het volgende wensenlijstje naar voren: Graag meer aandacht en waardering voor het (creatieve) proces in plaats van alleen naar het eindproduct te kijken. Meer ruimte en waardering voor experimenteren. Bewuster en vaker startups en studenten inschakelen. Gebruik maken van de generatie met de oplossingen voor de toekomst, waarvoor ook financiële impulsen vrijgemaakt zouden moeten worden. Subsidies of financiële impulsen lijken er namelijk vooral voor kunst en cultuur en minder voor de innovatie en de ondernemende kant van creatieve industrie te zijn.

Graag meer aandacht en waardering voor het (creatieve) proces in plaats van alleen naar het eindproduct te kijken.

3. Brabant DC is de ‘hemelpoort' tot het internationale speelveld

De deelnemers aan de focusgroepen zien Brabant DC als unieke kans om toegang te krijgen tot het internationale speelveld. Brabant DC kan als netwerkmakelaar haar creatieve sector aanjagen en meenemen op expedities (bijvoorbeeld op Reverse Missions, naar Creativity World Forums). De deur openzetten naar vernieuwing en inspiratie, naar netwerken en innovatie. Veel individuele spelers in de creatieve industrie ontberen de tijd en faciliteiten om er zelf prioriteit aan te geven. Of de kennis over hoe ‘het internationaliseren' aan te pakken. Brabant DC kan de sector daarbij een handje helpen. Deelname aan DC Network kan bovendien helpen bij het versterken en ontwikkelen van de Brabantse creatieve identiteit zoals die door externe partijen gezien wordt.

Op een presenteerblaadje: strategisch advies

Uiteraard werd ook een strategisch advies gegeven aan Brabant DC. De wijze lessen op een rijtje:

• Creueer een gevoel van verbondenheid voor creatieve ondernemers in Brabant door het verbeteren van het merk van de regio;
• Gebruik een lidmaatschapsprogramma, dat als kwaliteitsstempel dient, om Brabant DC tot een exclusiever netwerk te ontwikkelen;
• Overbrug (of verklein) het gat tussen onderwijs en ondernemerschap, bijvoorbeeld door het opstarten van een stageprogramma;
• Onderzoek is nodig om uit te zoeken hoe creatieve industrie beter betrokken kan worden bij beleidsvorming zodat het aansluit bij wensen en behoeften;
• Versterk en benut de rol van Brabant DC als poortwachter naar het internationale speelveld;
• Faciliteer matchmaking gericht op specifieke behoeften van (creatieve) ondernemers.

Voor wie geen tijd of zin heeft om in de blog te duiken is ook een compacte brochure gemaakt. De connectie tussen creatieve industrie en Brabant DC is zo gek nog niet, maar klinkt logischer dan die al daadwerkelijk is.

Reverse Mission naar Brabant

Het toeval wil dat een eerstvolgende fysieke bijeenkomst van DC Network in Brabant gaat plaatsvinden. Van 19 tot 22 april 2016 is namelijk de Reverse Mission, waarbij niet alleen deelnemers van andere internationale regio's Brabant zullen bezoeken, maar die ook als een belangrijke test case voor de werking van het interne Brabantse DC netwerk geldt. Tip om te volgen: De Young Ambassadors, die tijdens de Reverse Mission een living lab zullen organiseren, en hun ervaringen en activiteiten delen via hun blog.