Laten zien dat alles anders kan

As we speak is in Het Noordbrabants Museum een selectie te zien van het werk van vormgever Pieke Bergmans (Sprang-Capelle, 1978). Haar insteek is 'laten zien dat alles anders kan'. Door deze mindset heeft zij in korte tijd internationaal haar naam gevestigd. Walter vraagt namens Mestmag.nl naar haar successen.

Geschreven door Walter van Teeffelen

Pieke Bergmans (1978, Sprang-Capelle) zat onder meer op de kunstacademie St. Joost in Breda en de Design Academy Eindhoven. Ze deed een Master of Art aan het Royal College of Arts in Londen. Bergmans: 'Ik ben altijd doorgestroomd. Mijn eerste jaar deed ik in Breda, mijn tweede jaar in Eindhoven. Daarna heb ik een jaar gereisd. Vervolgens ging ik naar Arnhem, naar ArtEZ, waar ik 3D-design studeerde. Daar studeerde ik af. En vervolgens de Master of Art in Londen.' Waarom ze dat deed? 'Omdat ik nieuwsgierig was en alle mogelijkheden wilde verkennen. En ik wilde niet 'gevormd' worden door scholen en leraren, maar slechts geïnspireerd raken om vervolgens mijn eigen autonomiteit te vinden en te ontwikkelen.'

Dada

Bergmans timmert flink aan de weg. Momenteel is ze zelfs Designer of the Year in Brazilië. Het was druk op de opening van haar expositie in Den Bosch eind augustus. Jeroen Junte, journalist van de Volkskrant die over design schrijft had een leuke speech. Hij bekijkt het werk ook als een reactie op de tijd en kijkt daarom naar bewegingen uit het verleden. Zo sprak hij over hij onder andere over Dada in Zürich. Junte: 'Als er een vormgever aan tafel had gezeten bij het Cabaret Voltaire in 1916 zou dat zomaar Pieke Bergmans kunnen zijn geweest.' Pieke Bergmans heeft het ontwerpen niet van een vreemde. Haar opa ontwierp al, schoenen. Haar vader doet dat ook en betrekt de moderne kunst bij het ontwerpproces. Haar moeder is kunstenares, haar broer zit in het bedrijf van zijn vader en houdt zich daar bezig met de (artistieke) innovatie. Alleen haar zus is niet direct artistiek bezig, maar wel weer indirect. 'Ik zit inhoudelijk precies tussen mijn vader en mijn moeder', zegt ze. 'Mijn vader is een industriële vormgever, werkt vanuit de mogelijkheden van het materiaal. Mijn moeder neemt alle vrijheid bij het maken van tekeningen en schilderijen.'

Materiaal krijgt de ruimte

Pieke Bergmans is gefascineerd door beweging en de vormen die uit beweging ontstaan. Het verbaast haar dat veel materialen in een keurslijf geduwd worden, zonder ruimte voor de natuurlijke eigenschappen van het materiaal. Kenmerkend voor Bergmans manier van werken is dat zij bestaande productieprocessen nauwkeurig bestudeert en vervolgens manipuleert en bewerkt. Hierbij geeft zij het materiaal ruimte om een eigen weg te kiezen. De tentoonstelling loopt heel goed en trekt veel mensen. Ook haar hele familie is langs geweest. 'En die is groot, meer dan 100 mensen. Ze komen allemaal uit Brabant, in ieder geval oorspronkelijk.' Pieke is net terug van vakantie. 'Ik was daar erg aan toe. Deze tentoonstelling bracht heel wat werk met zich mee,' zegt ze op haar studio bij de Oude Kerk in hartje Amsterdam.

Haar werkplaats is in Tilburg. Naast Amsterdam had Bergmans zes jaar lang een presentatie-ruimte op de Via Tortona in Milaan. Bergmans presenteert haar werk zowel nationaal als internationaal. Haar ontwerpen zijn opgenomen in meerdere museale en privé-collecties.

Hoe pak je op een goede manier de zakelijke kant van het kunstenaarschap aan?

'De kunstwereld, is een pittige wereld. Er gaat veel geld in om. Veel mensen spelen hun rol erin. Belangrijk is dichtbij jezelf te blijven. De regie te blijven houden. En uiteraard te ondernemen.'

Heb je tips voor andere designers?

'Het leven is een grote ontdekkingsreis. Dus ontdek waar je plezier in hebt. En heb de moed om jezelf daarin te ontwikkelen. Dan kan je ook vanuit je eigen kracht werken en sta je sterk omdat het echt is. Ga er met volle energie en enthousiasme tegenaan. En ja, natuurlijk kom je van alles tegen onderweg, makkelijk is het niet, en dat blijft. Als het ene probleem net is opgelost, dan komt de volgende uitdaging er al weer aan. Zo blijft de wereld ook in beweging. Blijf bij jezelf!'

Helpt een duo of een collectief, wat je nogal eens in de designwereld ziet?

'Het lijkt me heel fijn om als duo te werken, je ziet het ook veel in de ontwerpers-wereld. Het is hard werken, dus prettig als je samen de handen ineen kan slaan. Maar vervolgens is het natuurlijk wel een kunst om op dezelfde lijn te blijven zitten. Wat betreft een collectief: Ja dat kan ook, als er maar duidelijke taken zijn voor iedereen. Het is maar wat je fijn vindt. Ik houd van samenwerken, met glasblazers, producenten, galeries, of ontwerpers etc. Feitelijk hebben we elkaar allemaal nodig, doen we niets alleen en werken we altijd samen.'

Hoe wordt je Brazil's Designer of the Year?

'It just happened... Ik kon mijn prijs op komen halen en tevens werd ik uitgenodigd voor een solo tentoonstelling op de Design beurs in Sao Paulo. Ik vind Brazilië een super inspirerend land.' De antropoloog professor Mattijs van de Port heeft er wel een verklaring voor. 'Veel Euro- Amerikaans modern design streeft naar perfectie. Brazilianen zijn daarentegen geneigd de 'esthetica van het imperfecte' te cultiveren. Zie de Bossa Nova stijl. De schoonheid daarvan ligt in het aarzelende ritme, de niet perfecte uitvoeringstechnieken en de zang die een beetje uit de maat is. Brazilianen zijn geneigd perfectie te beschouwen als een niet gewenst eindpunt. Als je het imperfecte cultiveert stel je jezelf open voor de oneindige overvloed. En dat gaat zelfs de eigen verbeelding van de kunstenaar, in dit geval Bergmans, te buiten.'