Met haar kunstproject Sexual Healing hoopt Nienke Helder het probleem ‘seksuele disfuncties’ te verbeteren vanuit haar oogpunt als ervaringsdeskundige en social designer. Het project bestaat uit vier verschillende objecten die je als vrouw kunt gebruiken om je lichaam beter te leren kennen en eventuele seksuele problemen te overwinnen. Ondertussen heeft Nienke een startup opgezet en werkt ze samen met behandelaars, organisaties en academische ziekenhuizen. Tijd om eens in gesprek te gaan met deze taboedoorbrekende dame!
Wat was in eerste instantie de insteek van het project Sexual Healing? Wilde je vooral mooie objecten maken of was het voornamelijk oplossingsgericht bedoeld?
“De insteek was zeker om een oplossing te bieden. De objecten zijn bedoeld voor vrouwen die moeite hebben met seks ten gevolge van een trauma. Denk hierbij aan seksueel misbruik, een bevalling of een medische ingreep. Dit kan resulteren in pijn tijdens de seks, schaamte of problemen met penetratie. Het viel mij op dat de huidige aanpak van seksuele disfuncties heel erg klinisch is, terwijl seksualiteit bij uitstek een van de meest persoonlijke ervaringen is. Daarnaast ligt de focus vaak op het fysieke aspect, terwijl seksuele disfuncties vaak psychosomatisch van aard zijn.”
“De vier objecten die ik ontworpen heb, kunnen gebruikt worden buiten een klinische omgeving. Ze helpen je bij het herkennen van signalen die je lichaam je geeft. De ademhalingssensor helpt bijvoorbeeld om meer controle te krijgen over je ademhaling, wat een grote rol speelt bij ontspanning en in de stemming raken voor seks.
Na een traumatische ervaring is het voor veel vrouwen lastig om weer aangeraakt te worden. De kwast met nephaar is een hulpmiddel om ervoor te zorgen dat je weer went aan aanraking, zonder dat daar fysiek contact bij komt kijken. Je kunt deze op jezelf gebruiken of samen met je partner. Het spiegeltje kan gebruikt worden om de eigen vulva te bekijken. Voor vrouwen met een trauma kan dit moeilijk zijn, maar uit onderzoek is gebleken dat het heel goed is voor het zelfvertrouwen. Omdat sommige vrouwen hierbij hun lichaam niet willen zien, geeft het spiegeltje licht, waardoor je het ook in het donker kan gebruiken. Ook heeft het een speciale vorm, waardoor je alleen ziet wat jij onderzoekt. Het speenvormige object kun je inbrengen en geeft een seintje wanneer je lichaam zich aanspant, vrouwen merken het namelijk niet altijd wanneer ze hun bekkenbodemspier aanspannen waardoor penetratie moeilijk wordt. In het object zit een knijpsensor die vibreert zodra jij je bekkenbodemspier aanspant zodat je je bewust wordt van je lichaam.
Dat de objecten voornamelijk oplossingsgericht zijn, wil niet zeggen dat de vormgeving niet belangrijk is. Juist bij zo’n taboeonderwerp zorgt een mooie vormgeving ervoor dat je makkelijker over het onderwerp communiceert. De vormgeving helpt ook om de klinische sfeer die eromheen hangt weg te nemen. Ik wilde producten maken die er mooi uitzien, fijn zijn om te gebruiken en waar je je niet voor schaamt.”
Sexual Healing | foto: Nicole Marnati
Zie jij jezelf met dit project vooral als designer en innovator, of heb je ook een therapeutische rol?
“Ik zou nooit claimen dat ik therapeut ben. Ik krijg wel vaak de vraag van vrouwen of ik hen kan helpen. Dan luister ik naar hun verhaal en leg ik uit welke stappen ze kunnen ondernemen om professionele hulp te krijgen. De producten zijn niet bedoeld ter vervanging van het werk van een seksuoloog. Het kan wel een mooie aanvulling zijn op een behandeling. Maar ik zie mezelf echt als ontwerper, onderzoeker en productontwikkelaar. Oh en als activist!”
Het is duidelijk dat jij goed nadenkt over hoe je jezelf als ontwerper in de markt zet. Wat betekent ondernemerschap voor jou?
“Ik vind het zonde als supermooie social designprojecten uiteindelijk een concept blijven doordat ze hun weg naar de markt niet weten te vinden. Het laatste jaar ben ik bewust bezig geweest met het dichten van het gat tussen social design en sociaal ondernemerschap. Hoe kan ik ontwerpmethodieken die ik gebruik in productontwerp toepassen bij het opzetten van een onderneming? Dat kost veel tijd. Hoe zorg je dat een product betaalbaar blijft voor kwetsbare doelgroepen, zodat je als onderneming inclusief blijft, terwijl je tegelijkertijd het liefst 100% duurzaam bent? Ondernemerschap gaat voor mij vooral over trouw blijven aan je missie en dit tegelijkertijd uitwerken tot een realistisch plan.”
Op welke manier dragen jouw oplossingen bij aan wetenschappelijk onderzoek op het gebied van seksuele trauma’s en disfuncties?
“Ik word al een hele tijd begeleid door het innovatieprogramma Mercator Launch van de Radboud Universiteit Nijmegen. Zij helpen ondernemers om een innovatief model om te zetten naar een business case. Hier heb ik ook Inge ontmoet, degene met wie ik samen de startup ben begonnen. Momenteel werken we samen met twee academische ziekenhuizen in Amsterdam en Leiden. Samen met Prof. Dr. Ellen T.M Laan en Dr. Stephanie Both gaan we onderzoek doen naar welke rol ontspanning speelt in het opwindingsproces bij vrouwen. Daar is nog weinig onderzoek naar gedaan en hier valt nog veel pionierswerk te verrichten. Hier komt ook mijn activisme in terug. Ik vind het fantastisch als design en wetenschap samenkomen in de vorm van nieuw ontworpen producten. Op deze manier wil ik bijdragen aan de verbetering van de maatschappelijke positie van vrouwen. Dat zie ik echt als mijn missie.”
Nienke Helder heeft destijds voor het Sexual Healing project een succesvolle crowdfundingcampagne gedaan, begeleid door Kunstloc Brabant en ondersteund met impulsgelden door Provincie Noord-Brabant. Blijf op de hoogte van het werk van Nienke Helder via haar website.
Lisa Habets
redacteur
