Op 22 november publiceerde RTL Nieuws de resultaten van een inventarisatie door haar onderzoeksredactie: de top van ziekenhuizen, verpleeghuizen en thuiszorgorganisaties bestaan vrijwel geheel uit witte bestuurders. Slechts één bestuurder heeft een andere etnische achtergrond. Mijn gedachten gingen meteen naar een onderzoek van NRC, 17 juni jl. Uit onderzoek van deze krant bleek dat van de 231 medewerkers op verantwoordelijke kunstposities in Nederlandse musea er 6 een niet-westerse achtergrond hebben. Dat is 2,6 procent.
Geschreven door: Ton van der Linden
Vrijwilligers
Nu we toch met cijfers bezig zijn. De Boekmanstichting concludeerde, in een onderzoek naar vrijwilligers in de culturele sector, dat er relatief zeer weinig mensen met een niet-westerse migratieachtergrond cultureel vrijwilliger zijn. Nu geldt weliswaar voor vrijwel alle categorieën vrijwilligerswerk dat het aandeel vrijwilligers hoger is onder mensen met een Nederlandse of westerse (migratie)achtergrond dan onder mensen met een niet-westerse migratieachtergrond, maar nergens is dit verschil zo groot als bij cultureel vrijwilligerswerk.
Het goede voorbeeld geven
Diversiteit en inclusie. Waar gaat het over? Ik hoor minister van Engelshoven, in het begrotingsdebat van 23 november jl., zeggen dat het huidige cultuurbeleid erop gericht is dat iedereen, ook mensen met een beperking, toegang moet hebben tot het museum, het theater, de concertzaal en de bioscoop, tot amateurkunst en cultuureducatie, en dat we een cultureel veld krijgen waar iedereen zich in kan herkennen. Bij de Rijksfondsen wordt er ook getoetst of een aanvraag in overeenstemming is met de Code Diversiteit en Inclusie, die in november 1 jaar bestaat.
“Als een sector het goede voorbeeld moet geven is dat de cultuursector: we zijn van en voor iedereen”, heeft de minister eens gezegd. En zendingsdrang is de culturele sector natuurlijk niet vreemd. Maar het valt niet mee. Op het terrein van het personeel zien we de cijfers. In de programma’s van culturele instellingen is er veel belangstelling voor andere stemmen, zeker die van contemporaine makers. Bij de ene discipline is het makkelijker dan bij de andere. Het is een mooi idee om componisten die minder kansen kregen een tweede leven te geven, schrijft Merlijn Kerkhofs vorig jaar, maar je maakt het onrecht van vroeger niet ongedaan. De klassieke muziek werd geschreven door Europese mannen. À propos mannen. Arno Neele, onderzoeker bij LKCA, schrijft op 3 november jl. over een groep die significant minder dan de gemiddelde Nederlander aan kunst doet: jongens en mannen. Hij vraagt zich af waarom, maar vindt geen antwoorden.
Racistisch onrecht
Ik onderschrijf Rosanne Hertzberger in haar column, die een dag na het NRC bericht over de musea, verscheen. ‘’Het onrecht zit niet in een wit museumbestuur. Het zit hem in twintig keer preventief gefouilleerd worden. Geen stageplaats kunnen krijgen. Niet serieus worden genomen door de dokter. Door de Belastingdienst als fraudeur worden bestempeld. Uiteindelijk willen we allemaal hetzelfde: veiligheid, gezondheid, leefbaarheid, rechtvaardigheid, zekerheid. In die grondslagen ligt nog genoeg racistisch onrecht verscholen.” Het alledaags racisme, dat shockeert, ook in de cultuursector. Manon Portos Minetti, programmeur bij de Filmschuur in Haarlem. “Op mijn eerste borrel van de NVBF [de brancheorganisatie voor alle bioscopen en filmtheaters] was ik de enige niet-witte persoon. Op een gegeven moment kwam iemand vragen of ik een drankje kon halen want ‘ik was toch van het personeel?'". Of wat beeldend kunstenaar Darwin Winklaar te horen kreeg op de Rietveld Academie. ‘’Mij werd gezegd dat mijn werk heel interessant was, maar dat ik er nooit een prijs mee zou winnen omdat het niet past binnen hun context.”
Persoonlijk
De 4 P’s uit de Code Diversiteit & Inclusie zijn Programma, Publiek, Partnerships en Personeel. Velen voegen daar Persoonlijk aan toe. En dat is een houding, die iedereen siert. Kijk ook eens naar dit filmpje, waarin de nieuwe Commissie Inclusiviteit van ACT zich voorstelt en waarin de leden zeggen waarvoor zij zich gaan inzetten.
Stemming
Ton van der Linden (documentalist Kunstloc Brabant) peilt in zijn maandelijkse column aan de hand van de actualiteit de stemming in kunst en samenleving.
Al het cultuurnieuws uit Brabant en de rest van Nederland op een rijtje, vind je in Trends & Ontwikkelingen op Kunstloc Brabant.
