Zoek bijvoorbeeld naar een activiteit of pagina

Design of kunst worden steeds vaker ingezet bij maatschappelijke thema’s. Dat confronteert, zet je aan het denken en geeft daardoor een andere kijk op maatschappelijke vraagstukken. In dit artikel komt Klaas Burger (artistiek leider van de Academie voor Beeldvorming) aan het woord. Hij vertelt over zijn drijfveren en over het ontstaan en de werkwijze van de Academie.

“Mijn ex zit met de kinderen in ons huis. Ik woon zo lang hier."

"We hebben ons huis met verlies moeten verkopen, weet je hoe lang de wachttijden voor een huurwoning zijn?"

"We willen weg uit de ratrace. Hier fluiten de vogels als we wakker worden."

"Thuis? Dit is alles wat ik heb!"

Dit zijn zomaar wat quotes van mensen die al dan niet noodgedwongen op een vakantiepark wonen. Uitspraken die goed illustreren waar de schoen wringt: in Nederland is wonen op een camping verboden, maar veel bewoners willen of kunnen niet anders. Camping Kafka is één van de projecten van de Academie voor Beeldvorming, een beweging waar Klaas Burger onderdeel van uitmaakt. Burger: “Kunst krijgt pas kwaliteit als het echt is, en niet fictief.”

Zoektocht

Het ontstaan van de Academie voor Beeldvorming hangt onder meer samen met Klaas’ eigen loopbaan. Als zoon van een dominee komt hij uit een christelijk nest. Zijn eerste studie, theologie, leek dan ook een logische keuze. “Toch merkte ik al snel dat ik daar gewoon niet op mijn plek was. Dat preken voor eigen parochie, en de manier van mezelf opsluiten met gelijkgestemden, nee, dat was niet wat ik zocht,” herinnert hij zich.

Op de locatie waar Burger theologie studeerde was ook een kunstacademie. Dat trok hem meer aan. “Toen ik daar begon was dat in eerste instantie een verademing, zeker. Maar na verloop van tijd merkte ik daar eigenlijk hetzelfde: ook weer allemaal gelijkgestemden. Het wrong niet echt, iedereen deed nagenoeg hetzelfde. Dus ook daar merkte ik: dit is het niet voor mij.”

Waarom wordt er over ons gepraat, en niet met ons?

Een schakelpunt kwam later in zijn loopbaan. Bij het Annahuis - een inloophuis in Breda - werkte Klaas met mensen die geen huis hebben en in armoede leven. “Met Hans Diks, straatwerker in Breda, startte ik de STRAATRAAD. Wekelijks  bespraken we met mensen van de straat hoe we konden samenwerken. In Breda was rond die tijd veel te doen rond de plaatsing van sociale pensions voor dak- en thuislozen in de wijken. In de Oranjeboomstraat hingen spandoeken met teksten als ‘Geen junks in onze buurt.’ Aan tafel in de STRAATRAAD was de reactie simpel: ‘We snappen dat mensen bang zijn, maar die angst is gebaseerd op vooroordelen. Waarom praten ze over ons in plaats van met ons?’ Toen dacht ik: hier kan ik als kunstenaar iets mee.”

Vanuit de STRAATRAAD maakten we met wat toen nog Graphic Design Festival Breda heette, een gids van Breda: hoe functioneert de stad als je geen huis hebt?

“Precies daarvoor – beeldvorming, laten zien wat er speelt - daar is kunst perfect geschikt voor. Op een verleidelijke manier plaag je mensen met hun vooroordelen. Zo helpt kunst om vragen te stellen.”

Een belangrijke les die Klaas door de jaren heen leerde is dat je moet denken in lange lijnen in plaats van korte producties of projecten. Alleen dan kun je echt iets betekenen. “Kunst is een fantastisch communicatiemiddel middenin de samenleving. Maar het is niet zomaar klaar in een project van drie maanden. Je moet verantwoordelijkheid nemen voor de context waarin dingen zichtbaar worden,” redeneert Klaas. “Er groeit iets, andere mensen willen zich daartoe verhouden, we leren aan elkaar. Er ontstaat behoefte aan productie, die heeft effect en krijgt een vervolg. En zo ontstaat beweging.

Camping Kafka

“Jan Timmers, deelnemer aan de STRAATRAAD zei: ‘Klaas, je kunt wel mooi een gids maken van Breda, maar dan vergeet je de campings. Daar zitten de mensen zonder huis.’ Dus lag er opeens een nieuwe vraag. Ik heb Ruben Pater uitgenodigd om met me te gaan rondhangen op campings.” Camping Kafka bestaat nu uit een aantal werkvormen: een installatie, een organisatieopstelling rond de casus van een bewoner van een vakantiepark of arbeidsmigrant. “Wat speelt op en rond de campings is duizelingwekkend. Het raakt zoveel beleidsterreinen: wonen, welzijn, toerisme, burgerzaken, ruimtelijke ordening, handhaving en veiligheid. Maar die verschillende terreinen werken vaak helemaal niet samen: enorm frustrerend en onmogelijk voor mensen die hier moeten of willen wonen. Met Camping Kafka maken we dat voelbaar.”

Klaas wordt regelmatig benaderd: van tv-programma De Monitor, de kinderombudsvrouw, of lokale overheden tot het ministerie van Binnenlandse Zaken. Klaas: “We toeren nu in samenwerking met Provincie Noord-Brabant en GGD West-Brabant langs plekken waar het campingvraagstuk speelt. Het is bijzonder dit mee te maken: een artistieke interventie wordt beleidsadvies.”

Meer over community art

In Brabant gebruiken we kunst en cultuur bij maatschappelijke vraagstukken. Community Art Brabant brengt nieuws, kennis en netwerken samen voor community art, buurtcultuur en social design.

Community Art Brabant

Iris van den Boezem

Freelance redacteur en tekstschrijver

Leefbaarheid

Met theater de echte verhalen uit je stad vertellen

Drie Brabantse theatergezelschappen vertellen op welke manier ze inwoners betrekken.

26 februari 2024
Met theater de echte verhalen uit je stad vertellen

Podcast KunstKracht #1 | Kunst heeft de toekomst

Een gesprek tussen Jos van der Horst, gedeputeerde Energie en Cultuur in Noord-Brabant en kunstenaar Sjaak Langenberg.

11 december 2023
Podcast KunstKracht #1 | Kunst heeft de toekomst

KunstUnlocked Omgevingsvisie

Hoe maak je meer impact op klimaatvraagstukken met creatieve ontwerpkracht?

21 november 2023
KunstUnlocked Omgevingsvisie

Kunst en Klimaat

Klimaatvraagstukken vragen om een gezamenlijke aanpak waarbij creativiteit niet mag ontbreken. Hóe pak je dat aan?

22 september 2023
Kunst en Klimaat

Gemeente Tilburg en Kunstloc Brabant lanceren eerste stadsnatuur routekaart

Met de routekaart stadsnatuur willen Tilburg en Kunstloc Brabant bewoners en professionals prikkelen zelf nog actiever in te springen op de ontwikkeling van stadsgroen.

6 juli 2023
Gemeente Tilburg en Kunstloc Brabant lanceren eerste stadsnatuur routekaart

Cultuur voor alle Brabantse Jeugd

Kinderen, tieners en jong volwassenen worstelen toenemend met stress en zwaarmoedigheid. Waarom is cultuur voor jonge mensen zo’n goed antigif tegen angst, onzekerheid en gebrek aan hoop?

8 november 2022
Cultuur voor alle Brabantse Jeugd

Blog | Bestemming onbekend

Charlotte Hopmans blogt over hoe we samen tot een duurzame toekomst kunnen komen.

19 oktober 2022
Blog | Bestemming onbekend

De kracht van verbindend ontwerpen

Met verbindend ontwerpen worden oplossingen niet gestapeld, maar in samenhang gebracht. Bekijk voorbeelden van de design challenge Onze Energie, Ons Landschap.

13 mei 2022
De kracht van verbindend ontwerpen

Interactieve kunst in de Bossche Spoorzone

Liesbeth Jans adviseert over de inzet van kunst in de Bossche Spoorzone.

11 mei 2022
Interactieve kunst in de Bossche Spoorzone

Blog | Kunst en cultuur tegen eenzaamheid

Josephine Voets bepleit dat meedoen aan cultuur een vanzelfsprekendheid moet zijn voor iedereen, jong en oud.

21 maart 2022
Blog | Kunst en cultuur tegen eenzaamheid

CareFull

In 16 portretten - gemaakt door fotograaf Marcel de Buck en journalist Simone Vos - vertellen verschillende mensen wat het maken van kunst met ze doet.

15 maart 2022
CareFull

De kracht van kunst in 16 portretten

Kan kunst maken eenzaamheid verminderen? Jazeker. Met een expo en een magazine brengen wij het in beeld.

3 februari 2022
De kracht van kunst in 16 portretten

Tips en vaardigheden om met kunst het verschil te maken

Hoe zet je je als kunstenaar in voor maatschappelijke vraagstukken? En doe je dat dan in opdracht? Of op eigen initiatief?

22 november 2021
Tips en vaardigheden om met kunst het verschil te maken

Ontwerp Slavernijmonument in Tilburg gekozen

Het ontwerp van Dedden & Keizer stelt twee verbroken ketenen voor waarop een eigentijds meisje zit.

3 november 2021
Ontwerp Slavernijmonument in Tilburg gekozen

Blog | Mantelzorg en dementie: Laat je ego maar thuis

Atty Bax ziet dat kunstenaars hun ervaring als mantelzorger verwerken in hun werk en zo bijdragen aan het begrip rondom dementie.

20 september 2021
Blog | Mantelzorg en dementie: Laat je ego maar thuis

Je wereld leuker, prettiger of beter leefbaar maken...

... doe je samen met een kunstenaar of social designer.

10 augustus 2021
Je wereld leuker, prettiger of beter leefbaar maken...

De kunst van het verduurzamen

Hoe zorg je als cultureel ondernemer voor duurzame financiering? We gaan op zoek naar hoe we cultuurparticipatie kunnen verduurzamen. Zodat zoveel mogelijk mensen deel kunnen nemen aan kunst en cultuur.

18 mei 2021
De kunst van het verduurzamen

Terugblik CAB-Café #11

Een korte terugblik op de online bijeenkomst op 15 april 2021 georganiseerd door Kunstloc en Muzelinck, vanuit theater De Lievekamp in Oss.

22 april 2021
Terugblik CAB-Café #11

Cultuurparticipatie: doen wat werkt

Cultuurparticipatie gaat over meedoen. Een duidelijk doel. Maar hoe bereik je dat doel? Hoe neem je drempels weg? En hoe meet je of het project geslaagd is?

9 april 2021
Cultuurparticipatie: doen wat werkt

Hordelopen in de cultuur

Cultuurparticipatie gaat over meedoen. Het kennen-willen-kunnen-doen-model helpt je drempels voor activiteiten te herkennen, en barrières te verlagen.

18 maart 2021
Hordelopen in de cultuur

De kracht van cultuurparticipatie

Verschillende groepen mensen zijn geholpen bij het vroegtijdig inzetten van cultuurparticipatie als middel om toegang tot de samenleving te verbeteren.

26 januari 2021
De kracht van cultuurparticipatie

Wanneer is een community art project geslaagd?

En wat heb je daarvoor nodig? Wij doken in het creatieve proces van theatermaker Vincent van den Elshout en ontrafelden zijn aanpak.

5 januari 2021
Wanneer is een community art project geslaagd?

Terugblik CAB-Café #10

CAB-Café #10 vond plaats op 8 december 2020 met als thema De kracht van de kleine Kernen.

11 december 2020
Terugblik CAB-Café #10

All Inclusive!

In deze innovatiegids laten we zien wat de kracht van kunst is bij belangrijke maatschappelijke opgaven, zoals de energietransitie, leefbaarheid in de wijken en goede zorg en welzijn. Laat je inspireren door vele Brabantse voorbeelden.

1 september 2020
All Inclusive!

Reis mee langs Brabantse innovatiekracht en creativiteit

Vraag nu aan! ‘All Inclusive!': de inspiratiegids vol voorbeelden van Brabantse innovatieve kracht en creativiteit.

10 augustus 2020
Reis mee langs Brabantse innovatiekracht en creativiteit

Landelijk Programma Cultuurparticipatie ’21-‘24

Cultuurparticipatie is van en voor iedereen! Het Ministerie van OCW stelt de komende vier jaar geld ter beschikking voor een landelijk programma.

19 juni 2020
Landelijk Programma Cultuurparticipatie ’21-‘24

Financiering van sociaal-maatschappelijke culturele projecten

Een overzicht van subsidiemogelijkheden voor sociaal artistieke projecten, en een drietal fondsen met inspirerende voorbeelden.

17 april 2020
Financiering van sociaal-maatschappelijke culturele projecten

Buurtcultuurprojecten tijdens lockdown

Help jouw buurt de crisis door met cultuur! Dien voor 1 mei een voorstel in bij het Buurtcultuurfonds.

10 april 2020
Buurtcultuurprojecten tijdens lockdown

Terugblik Bijeenkomst Cultuurparticipatie in Zuid-Nederland

Cultuur en sociaal domein, een uitdagende samenwerking. We kwamen bij elkaar om te sparren over het hoe en waarom. Hoe kunnen we de synergie vergroten? Welke belangen spelen? Wat heb je nodig?

11 maart 2020
Terugblik Bijeenkomst Cultuurparticipatie in Zuid-Nederland

Het rode licht van Woensel-West

De identiteit van de Eindhovense 'krachtwijk' heeft de afgelopen jaren een flinke transitie doorgemaakt.

12 december 2019
Het rode licht van Woensel-West

Jonge generatie ondernemers opkomend in urban scene Brabant

Creativiteit en sociale beweegredenen zijn voor jongeren van groot belang bij ondernemen in urban culture. Dat blijkt uit onderzoek naar trends in de Brabantse urban scene.

25 november 2019
Jonge generatie ondernemers opkomend in urban scene Brabant

Hoe krijgt kunst een vaste plek in het sociale domein?

Oplossingsrichtingen en handvatten voor dialoog om een brug te slaan tussen kunst, zorg en welzijn.

21 november 2019
Hoe krijgt kunst een vaste plek in het sociale domein?

De waarde van community art

Steeds meer maatschappelijke partijen zoals woningcorporaties, zorg- en welzijnsinstellingen en gemeenten in Brabant zetten kunst en cultuur in bij projecten over maatschappelijke vraagstukken. Wat werkt en wat levert het op?

21 november 2019
De waarde van community art

Impact meten? Houd het simpel

Kunst draagt bij aan bijvoorbeeld levensgeluk of sociale binding. Maar hoe laat je zien wat jouw initiatief teweegbrengt? Impactmeting is hot: iedereen moet en wil er iets mee. Hoe houden we het behapbaar en uitvoerbaar?

21 november 2019
Impact meten? Houd het simpel

Subsidieregelingen voor amateurkunst & cultuurparticipatie

Ben je op zoek naar subsidie voor amateurkunst of community art projecten? Bekijk hier de financieringsmogelijkheden.

19 november 2019
Subsidieregelingen voor amateurkunst & cultuurparticipatie

Kansen voor wijkprojecten bij Buurtcultuurfonds

Heb jij een creatief plan om je buurt mooier of leefbaarder te maken? Gebruik deze flowchart om te zien hoe wij je daarbij kunnen helpen!

15 november 2019
Kansen voor wijkprojecten bij Buurtcultuurfonds

Meer impact met wijkprogramma's

Bouw voort op de resultaten en inzichten met het Canvas Wijkprogramma's, en ga van losse projecten naar een samenhangend programma.

15 november 2019
Meer impact met wijkprogramma's

Spreekuren VSBfonds bij Kunstloc

Heb jij een mooi idee waardoor andere mensen mee kunnen doen aan een sociale of culturele activiteit dat hier lokaal of regionaal impact heeft? Kom dan naar een van de VSBfonds spreekuren bij Kunstloc Brabant.

10 oktober 2019
Spreekuren VSBfonds bij Kunstloc

Community Art Brabant

In Brabant gebruiken we kunst en cultuur bij maatschappelijke vraagstukken. Community Art Brabant brengt nieuws, kennis en netwerken samen voor community art, buurtcultuur en social design.

8 oktober 2019
Community Art Brabant

Ode aan de Bossche volkswijk

Een theatervoorstelling maken voor wijkbewoners die nooit naar het theater gaan: hoe doe je dat?

3 oktober 2019
Ode aan de Bossche volkswijk

Klik hier voor verbeelding #2: Leefbaarheid in de wijk

Het lijkt zo simpel. Eén klik in ruil voor verbeelding. Toch kan die ene klik heel wat teweeg brengen. Oók in een doodgewone woonwijk… Kijk – of beter gezegd klik – zelf maar.

13 augustus 2019
Klik hier voor verbeelding #2: Leefbaarheid in de wijk

Verleidelijk plagen met vooroordelen door kunst

De Academie voor Beeldvorming ziet kunst als een fantastisch communicatiemiddel middenin de samenleving.

6 december 2018
Verleidelijk plagen met vooroordelen door kunst

Kunstenaar als katalysator in het oplossen van maatschappelijke problemen

Als woningcorporatie kunstenaars vragen om maatschappelijke problemen aan te pakken? In Bergen op Zoom werd hiermee geëxperimenteerd.

13 september 2017
Kunstenaar als katalysator in het oplossen van maatschappelijke problemen

‘Projectscan is handig instrument voor inzicht in projecten’

De projectscan is een online tool, ontwikkeld door CAL-XL, Cigarbox en Kunstbalie, die inzicht geeft in het proces en effecten van buurtcultuurprojecten.

29 mei 2017
‘Projectscan is handig instrument voor inzicht in projecten’

Drie bevlogen makers van community art in Brabant in beeld

Kunst confronteert, zet je aan het denken en geeft daardoor een andere kijk op maatschappelijke vraagstukken.

20 maart 2017
Drie bevlogen makers van community art in Brabant in beeld

‘Verbinding in de wijk en betrokkenheid is het mooiste resultaat’

Het doel van EELT Theatercollectief is om met onderwerpen aan de slag te gaan waarvan je eelt op je ziel krijgt of juist verliest.

27 januari 2017
‘Verbinding in de wijk en betrokkenheid is het mooiste resultaat’

Door kunst op een andere manier naar bestaande systemen kijken

Wat is het belang van community art voor de verschillende betrokkenen in Brabant? En hoe werkt dat in de praktijk?

23 augustus 2016
Door kunst op een andere manier naar bestaande systemen kijken

De waarde van jongerencentra in kleine gemeenten: ruimschoots onderschat?

Het was voor een cursus dammen dat ik de eerste keer bij JC De Poort binnenstapte. Niet echt rock 'n roll voor een tiener natuurlijk, maar al snel had ik door dat er in het jongerencentrum meer te doen was.

11 januari 2016
De waarde van jongerencentra in kleine gemeenten: ruimschoots onderschat?

Wereldwijde voorbeelden van sociale innovatie

Sociale innovatie is inmiddels een buzz woord in Brabant.

10 februari 2015
Wereldwijde voorbeelden van sociale innovatie

Brabant is twaalf gecertificeerde cultuuraanjagers rijker

Twaalf nieuwe cultuuraanjagers startten afgelopen voorjaar op verschillende plekken in de provincie met het ontwikkelen van culturele projecten.

14 november 2014
Brabant is twaalf gecertificeerde cultuuraanjagers rijker